سهام خزانه ابزاری در اختیار ناشران برای حمایت از سهام

سهام خزانه ابزاری در اختیار ناشران برای حمایت از سهام

امیر تقی خان تجریشی: «یکی از ابزارهای مدیران برای حمایت از سهام شرکت، خرید سهام شرکت و حمایت از قیمت سهام است که خرید سهام شرکت توسط شرکت را سهام خزانه می‌گویند؛ این ابزار تا اردیبهشت۱۳۹۴ به‌دلیل محدودیت ماده ۱۹۸ قانون تجارت ممنوع بود، اما با بند ب ماده ۲۸ قانون رفع موانع تولید، مجاز شمرده شد.»

رییس هیات مدیره بورس تهران  و عضو هیئت مدیره کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران  با بیان مطلب بالا، افزود: سازمان بورس و اوراق بهادار نیز آیین نامه خرید، نگهداری و عرضه سهام خزانه را در تاریخ ۱۵ تیر ۱۳۹۴و دستورالعمل اجرایی خرید، نگهداری و عرضه سهام خزانه را در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۹۶ مورد تصویب قرار داد با این حال علی رغم گذشت بیش از ۵ سال از زمان تصویب آن، متاسفانه در مدت اخیر شرکت‌های زیادی خواستار استفاده از این ابزار نبوده‌اند. در حالی‌که سهام خزانه در بسیاری از کشورهای دنیا بخش عمده‌ای از معاملات شرکت را به خود اختصاص داده است.
امیر تقی خان تجریشی بیان کرد: در بازارهای مالی پیشرفته دنیا، شرکت‌ها به‌طور روز افزونی به بازخرید سهام به‌ عنوان روش مکمل یا حتی جایگزین تقسیم سود روی آورده‌اند. پرداخت سود و بازخرید سهام منجر به کاهش ارزش بازار حقوق صاحبان سهام می‌شود، اما شیوه تاثیر این دو متفاوت است، در واقع سود تقسیمی، قیمت بازار سهام را کاهش می‌دهد، اما بر تعداد سهام منتشره شرکت تاثیری ندارد، در حالی‌که بازخرید سهام، تعداد سهام شرکت را کاهش می‌دهد و اغلب موجب افزایش قیمت سهام می‌شود و شرکت می‌تواند در شرایطی که قیمت سهام در بازار، از ارزش ذاتی شرکت پایین‌تر است، با به‌کارگیری «سهام خزانه» و خرید سهام خود، میزان غلظت سهام را افزایش داده و در نتیجه سود سهام بیشتری را میان سهامداران خود تقسیم کند.

وی ادامه داد: همین طور در شرایطی که قیمت سهام در بازار از ارزش ذاتی بیشتر شده باشد، می‌تواند با فروش «سهام خزانه»‌ای که قبلا خریداری شده است، نسبت به تامین مالی خود با هزینه کمتر (به‌دلیل بالاتر بودن قیمت سهام از ارزش ذاتی) بهره‌مند شود که در حقیقت مکانیزم آن مشابه افزایش سرمایه‌ای است که در اختیار هیأت مدیره است و می‌تواند در این شرایط منابع وارد شرکت شود که در بورس‌های دنیا نیز انجام می‌شود.

امیر تقی خان تجریشی شرط اصلی برای استفاده از این  ابزار ها را فاصله گرفتن قیمت‌های بازاری از ارزش ذاتی شرکت عنوان کرد که باید توسط نهاد ذیصلاح گزارش شود و افزود: شکی نیست که سهام خزانه به‌عنوان یک ابزار مالی، کارکردهای مثبتی در توسعه بازارهای مالی دارد با این حال علی رغم کارکرد مفید این ابزار، سایر ابزارهایی نظیر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی و سود انباشته و صندوق های بازارگردانی باعث شده است که جذابیت این ابزار کاهش یابد چرا که طبق آیین نامه  انتشار سهام خزانه، در فرآیند افزایش سرمایه یک شرکت، باید فاقد هر گونه سهام خزانه باشد. همچنین مادامی‌که این سهام در دست شرکت باشد، از اعمال حق رای در مجامع و دریافت سود محروم است.

رییس هیات مدیره بورس تهران در پایان با تاکید بر آموزش و ارتقاء آگاهی شرکت ها برای استفاده از این ابزار خاطرنشان کرد: اگرچه با معرفی سهام خزانه ابزارهای مالی تحت اختیار مدیریت جهت جلب رضایت سهامداران و افزایش ارزش شرکت متنوع خواهد شد، اما شرکت‌ها قبلا هم از طریق شرکت‌های زیرمجموعه‌شان یا به تازگی از طریق صندوق‌های بازارگردانی اقدام به مدیریت سهام‌شان می‌کردند و انعطاف عمل بیشتری دارند این موضوعات سبب گردید که کارکرد واقعی استفاده از سهام خزانه به عنوان ابزار مدیریت  در حفظ ثبات ارزش شرکت در هاله ای از ابهام قرار گیرد. در این راستا امید است با تغییر برخی از این قوانین و ایجاد جذابیت بیشتر و ارائه برنامه‌های آموزشی آگاهی شرکت‌ها، استفاده از این ابزار افزایش یافته تا شرکت‌ها بتوانند از مزایای آن برخوردار شوند.